به نتیجه نرسیدن شکایت کیفری چه پیامدی دارد؟

طبق قانون مجازات ایران هیچکس نمی ‌تواند صدمه یا آسیبی به جان و مال دیگران وارد کند و در صورتی که این اتفاق بیوفتد شخصی که به او آسیب وارد شده این حق را دارد که با مراجعه به مراجع قضایی اقدام به طرح شکایت کیفری یا حقوقی نماید. اما برای طرح شکایت کیفری باید قواعد مشخصی رعایت شود تا مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت حکم صادر شود. ما نیز در این مقاله قصد داریم بررسی کنیم چه دلایلی می‌تواند باعث رد شکایت کیفری شود با ما همراه باشید.

طرح شکایت کیفری

در صورتی که فردی پس از وقوع جرم زیان و آسیبی دیده باشد می‌ تواند جهت تعقیب متهم و مجازات وی، شکواییه خود را به مراجع قضایی ارائه داده و به عبارتی شکایت کیفری خود را مطرح نماید. بنابراین اولین گام برای آغاز فرایند شکایت از سوی زیان ‌دیده، طرح شکایت کیفری در دادسراهای عمومی است.

البته در برخی موارد که ضابطان دادگستری شاهد وقوع جرم باشند نیازی به طرح شکایت از طرف شاکی برای رسیدگی به جرم نخواهد بود. مدعی ‌العموم و دادستان نیز می ‌توانند راسا دستور شروع تحقیقات در جرمی را که وقوعش برای آن ‌ها مسجل گردیده، صادر نمایند.

تفاوت شکايت کيفري و حقوقی

یکی از مسائلی که افراد هنگام مراجعه به مراجع قضایی با آن روبرو می ‌شوند تفکیک دعاوی کیفری از حقوقی است که دانستن این تفاوت می ‌تواند هنگام طرح شکایت بسیار کمک کننده باشد. از اصلی ترین تفاوت‌ های این دو دعاوی می‌توان به:

1. این امکان وجود دارد که شکایت کیفری را در هر کاغذی تنظیم و به مراجع قضایی تحویل داد اما برای طرح دعاوی حقوقی باید حتما از کاغذ مخصوصی به نام دادخواست استفاده شود.
2. برای مرتکب در شکایات کیفری، دادگاه مجازات تعیین خواهد کرد اما در دعاوی حقوقی دادگاه مجازاتی تعیین نخواهد کرد بلکه فقط مرتکب به دادن حقوق قانونی دیگران یا انجام تکالیفش ملزم خواهد شد.
3. دادسرا اولین مرجعی است که شکایات کیفری به آن فرستاده خواهد شد و پس از انجام تحقیقات اولیه در کلانتری و  دادسرا، جهت رسیدگی تکمیلی به دادگاه فرستاده می‌ شود ولی دادخواست حقوقی باید به صورت مستقيم به دادگاه برده شود تا مورد بررسی قرار بگیرد.

اشاره کرد که هر کدام این موارد می ‌تواند در طرح دعوی و روند رسیدگی به پرونده بسیار کمک کننده باشد.

نکات مهم در تنظیم شکایت کیفری

اگر شرایط شکلی در تنظیم یک شکواییه به درستی رعایت نشده باشد در دادسرا و دادگاه مورد بررسی قرار نخواهد گرفت. از نکات مهمی که در تنظیم شکواییه کیفری باید رعایت شود می‌توان به:

• اهلیت داشتن شاکی: طرح و پیگیری شکایت در جرایم قابل گذشت نیازمند شاکی خصوصی است. یکی از نکات مهم در تنظیم شکایت کیفری، اهلیت داشتن شاکی است که در قوانین ایران 18 سال تمام سن رشد در نظر گرفته می ‌شود  و در صورتی که شخص به این سن نرسیده باشد، باید ولی یا قیم او نسبت به طرح شکایت از جانب او اقدام نمایند.
• انجام شکایت توسط شاکی: برخی جرایم فاقد جنبه عمومی بوده و صرفا با طرح شکایت توسط شاکی قابل تعقیب است. همچنین در این جرایم پیگیری و تعقیب با رضایت شاکی متوقف خواهد شد.
• طرح شکایت از طریق ضابطان دادگستری: جرایم غیر قابل گذشت و عمومی حتی بدون مراجعه شاکی خصوصی نیز از طریق ضابطان دادگستری و دادستان قابل پیگیری خواهد بود. ضابطین دادگستری همان ماموران آموزش دیده نیروی انتظامی هستند که آموزش ‌های مربوطه را دیده و کارت ضابطی دریافت کرده ‌اند.

رد شکایت کیفری

رد شکایت کیفری یکی از مسائلی است که ممکن است شاکیان در روند پرونده خود با آن مواجه شوند اما برای جلوگیری از این مشکل باید نکات مختلفی را در شکواییه رعایت نمود که که طبق ماده 68 قانون آیین دادرسی کیفری شامل مواردی همچون:

• مشخصات هویتی کامل شاکی و نشانی دقیق او
• موضوع شکایت و نوشتن تاریخ دقیق وقوع جرم و محل وقوع جرم
• ضرر و زیان مالی که به شاکی خصوصی وارد گردیده است و اکنون شاکی بنا به مطالبه آن دارد.
• پیوست نمودن ادله، مشخصات شهود و اسامی مطلعین از وقوع جرم
• امضا نمودن شکوائیه و در صورت عجز از امضا درج اثر انگشت شاکی
• در صورتی که تمام این موضوعات توسط وکیل انجام و پیگیری می‌ شود، باید مشخصات وکیل و امضای او در شکواییه باشد.

می‌شود. در صورتی هر کدام از موارد ذکر شده در شکواییه ذکر نشود دادسرا شکایت را رد خواهد کرد و به آن رسیدگی نخواهد شد.

قرار رد شکایت به دلیل فقدان سمت شاکی

همانطور که به آن اشاره شد اگر جرم واقع شده جزء جرایم غیر قابل گذشت باشد نیازی به طرح شکایت از طرف شاکی نخواهد بود بلکه ضابطان دادگستری یا دادستان به عنوان نماینده عموم مردم، رسیدگی به آن جرم را آغاز خواهد کرد اما در خصوص جرایم قابل گذشت، شکایت شاکی برای شروع روند رسیدگی ضروری خواهد بود. 

اگر تنظیم شکوائیه و طرح دعوای کیفری از طرف فردی غیر از شاکی اصلی انجام پذیرد یا به عبارتی شاکی سمت لازم برای طرح شکایت را نداشته باشد، دادسرا قرار رد شکایت یا قرار موقوفی تعقیب را صادر می‌کند.

طرح و پیگیری شکایات کیفری در محاکم قضایی چقدر زمان می‌ برد؟

امروزه شکایات کیفری زیادی در مراجع قضایی مطرح می ‌شود که نشان از اوضاع نابسامان اقتصادی در کشور دارد. اما نمی‌توان زمان مشخصی را به عنوان زمان شروع و خاتمه شکایات یا دعاوی حقوقی و کیفری در نظر گرفت و این مسئله بسیار بستگی به موضوع شکایات و کارشناسی ‌هایی که باید در روند آن انجام شود دارد. البته وجود یک وکیل با تجربه و کاربلد می ‌تواند در پیش رفتن بهتر پرونده تاثیر گذار باشد.

سخن آخر

هنگامی که فردی توسط دیگری دچار آسیب یا زیان شود می ‌تواند از طریق مراجع قضایی و طرح شکایت کیفری یا حقوقی اقدام به پیگیری نماید. اما برای تنظیم یک شکواییه درست و اصولی باید نکات مختلفی رعایت شود که در غیر این صورت دادسرا آن را رد خواهد نمود. 

از نکاتی که باید در تنظیم یک شکایت کیفری رعایت شود باید به مشخصات هویتی کامل شاکی و نشانی دقیق او، امضا نمودن شکوائیه و ... اشاره نمود. همچنین باید گفت زمان مشخصی برای زمان شروع و خاتمه شکایات یا دعاوی حقوقی یا کیفری نمی‌توان در نظر داشت.